Thứ Tư, 3 tháng 9, 2014

ĐIỀM VUI - THƠ NGẮN TÌNH DÀI Ý SÂU CỦA NỮ SĨ TUỔI 80 PHAN THỊ THANH MINH



Cầm trên tay tập thơ Lời Ngắn Tình Dài của nữ sĩ tuổi tám mươi Phan Thị Thanh Minh, theo thói quen tôi mở tập thơ và đọc trang bên trái. Trong trang 24 có bốn bài thơ ngắn và đọng lại trong tôi bài thơ:

Điềm Vui


Chích bông ríu ran
Trên bồn trúc cảnh
Bình minh.(Phan Thị Thanh Minh)

Điềm Vui vỏn vẹn chỉ 10 từ cho ba ngắt ý theo lối thơ Haiku Việt.
Ngắt ý thứ nhất gợi cho ta thấy: Có một Điềm Vui sống động đang hiện hữu. Ít nhất có hai chú chim chích bông đang ríu rít trò chuyện với nhau hay có thể nhiều hơn bởi chích bông ríu ran không thể lẻ loi một con mà âm thanh “ríu ran” lan niềm vui sang người đang ngắm nhìn thưởng thức niềm vui ấy được.
Ngắt ý thứ hai là địa điểm cụ thể : Trên bồn trúc cảnh.
Họ nhà Trúc có nhiều chi nhưng trồng trong chậu cảnh thông thường người ta chọn Trúc quân tử.
Trúc quân tử gắn liền với giai thoại của Lưỡng Quốc Trạng Nguyên Mạc Đĩnh Chi khi đi sứ sang Trung Quốc ông đã xé bức hoành treo ở nhà quan Tể Tướng nước này. Nguyên do dẫn tới việc ấy vì bức hoành thêu con chim sẻ đậu trên ngọn trúc như thật, ông giơ tay bắt, những người có mặt cho là ông quê mùa phá lên cười. Lưỡng Quốc Trạng Nguyên kéo bức hoành xé toạc rồi quay sang giải thích rằng: “Cổ nhân vẫn cho trúc là bản sắc người quân tử, còn chim sẻ là đại diện cho hình dáng kẻ tiểu nhân. Tiểu nhân đâu có thể đậu trên đầu quân tử….” Bức hoành ấy và cảnh chim sẻ đậu trên ngọn trúc đã xé đi và không còn ý nghĩa tốt đẹp từ ngày xa xưa ấy.

Nay nữ sĩ gợi lại trúc quân tử đại diện cho bản sắc người quân tử. Mà ở đây có lẽ là người quân tử Việt Nam, bằng hình ảnh “Trên bồn trúc cảnh” có bầy “Chích bông ríu ran” chứ nào phải bọn chim sẻ tiểu nhân cơ hội. Mặc dù hình dáng hai loài chim này vốn nhỏ bé như nhau, nhưng người ta chỉ nuôi chích bông làm cảnh, chứ chưa thấy ai nuôi chim sẻ bao giờ.

Thêm một Điềm Vui nữa đến với người chiêm ngưỡng bồn trúc cảnh, sau khi ngắm mấy chú chích bông nô đùa dưới ánh Bình minh. Bình minh! bắt đầu một ngày mới, mở ra ánh sáng rực rỡ sau những canh dài màn đêm bao phủ.

Ngắt ý thứ ba với hình ảnh “Bình minh” góp vào Điềm Vui của người chiêm ngưỡng một không gian mới, một thời gian mới, hòa cùng sự vật cụ thể Tĩnh là “Bồn trúc cảnh” và sự việc Động là đám “Chích bông ríu ran”.

Điềm Vui mới chỉ là điềm báo trước một niềm vui sẽ tới. Bồn trúc cảnh luôn hiện hữu, đám chích bông tụ tập ríu ran rồi sẽ bay đi. Bình minh lấp lánh phía chân trời rồi cũng trôi theo vòng quay của quỹ đạo để khép trọn một vòng quay.

Điềm Vui sẽ ở lại lâu hay mau, còn tùy thuộc vào những sự vật, sự việc cụ thể muốn báo, nhưng tâm hồn người chiêm ngưỡng khoảnh khắc này thì ắt hẳn rất vui. Chỉ có niềm vui trong tâm hồn mới dẫn tới cảm nhận sự vật sự việc xung quanh vui theo .

Đại thi hào Nguyễn Du từng viết “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”! Nữ sĩ Phan Thị Thanh Minh khi viết Điềm Vui hẳn bà đang vui lắm. Bất giác tôi nghĩ có lẽ sau một đêm với những giấc mơ ngọt ngào, nữ sĩ tỉnh giấc. Cũng là lúc ánh bình minh lấp ló. Cánh cửa ban công mở ra…Và rồi trước mắt nữ sĩ là Điềm Vui ập đến hòa cùng dư hương những giấc mơ. Tâm an nhiên tự tại, lòng rộn ràng niềm vui, Xung quanh cảnh vật ắt vui theo. Điềm Vui đã báo, ngày mới bắt đầu hy vọng sẽ tràn ngập niềm vui đến bên người nữ sĩ dạt dào tình thơ.

Sài Gòn 30/8/2014.
Huỳnh Xuân Sơn

25 nhận xét:

  1. Chị sang nhận tem vàng zùi nè. Phải tranh thủ nhận ngay thôi. Còm tiếp sau nha em

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. XS cám ơn chị luôn quan tâm đến em ạ! Chúc anh chị và gia đình luôn vui và hạnh phúc

      Xóa
  2. Thơ ngắn mà tình dài bởi tác giả không tả mà chỉ gợi. Cách gợi điểm vui của cảnh để diễn tả niềm vui trong tâm hồn đó chính là dụng ý của thi sĩ. HXS đã bắt trúng điểm này và triển khai bài bình một cách tự nhiên, ngắn gọn, cô đọng mà sâu sắc; đã giảng giải khá rõ dựa vào trường liên tưởng của mình khi đọc thơ của nữ sĩ Phan Thị Thanh Minh với điển tich xưa. Theo ST đây là một bài bình khá toàn bích của em đó XS ạ. Chúc mừng em

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cho em chung ý với chị Song Thu.

      Xóa
    2. XS rất vui khi có hai chị khen đấy ạ! Hai chị ưu ái khen quá như thế này chắc XS sẽ viết nhiều hơn nữa ..Chúc hai chị luôn vui và hạnh phúc

      Xóa
  3. Nể phục cả người thơ lẫn người bình! Cám ơn em!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. XS cám ơn sự ưu ái của chị đã dành cho em ạ! Chúc chị vui nhé

      Xóa
  4. Thơ nói lời sâu xa
    Người cảm nhận mở ra
    Toàn năng xin phục cả
    Một trẻ và một già

    CHÚC HAI BÀ CHÁU

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cháu cám ơn chú với bài thơ và lời chúc rất vui ạ!

      Xóa
  5. Bài thơ ngắn,lời bình gọn.Có thể qua thơ người đọc chưa hẳn đã thấu,XS đã giúp người đọc lĩnh hội được chiều sâu của ý,nhận ra cái hay của bài thơ cùng những liên tưởng bổ sung.
    Chúc gia đình an vui !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. XS cám ơn anh Quỳnh luôn động viên khuyến khích XS. chúc anh vui nhé

      Xóa
  6. được XS giới thiệu thì khỏi bàn, chúc bạn luôn an vui hạnh phúc bạn nhé

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. XS cám ơn anh Mẫn luôn ưu ái khích lệ XS ạ. Chúc anh chị vui nhé

      Xóa
  7. Anh được đọc cả bài thơ và bài bình đều hay. toát lên vẻ đẹp và "Điềm vui" của bài thơ. Nhưng anh có riêng (hoặc thêm) một ý nghĩ thế này: Một con chim hót vẫn có thể ríu ran em ạ. Cái ríu ran của niềm vui ngày đẹp trời, đẹp cảnh, chim được tự do gọi đàn gọi bạn líu lo liên tục. Tất nhiên nó không thể bằng dàn hợp xướng, bản hòa ca của nhiều giọng điệu hợp lại. Nhưng ko vì thế mà giảm điềm vui của cảnh vật, của con người trước bình minh rạng rỡ, phải ko em?

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Em cám ơn anh đã cho em thêm một góc nhìn của người từng trải ạ! Em vốn chỉ nghĩ sẽ phải có hai con mới phát sinh cuộc trò chuyện và mang lại cảm giác vui cho người chiêm ngưỡng...
      Chúc anh vui khỏe ạ!

      Xóa
  8. Vui cùng với cháu
    http://kinhdoanhnet.vn/portals/0/news_images/2014/09/thanhtuyen/kdc_kinhdoanhnet.jpg

    Trả lờiXóa
  9. Sang thăm em ngày đầu tuần
    Chúc em vui khỏe, bình thơ hay nhất làng (~_~)

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Xin lỗi chị vì một tuần mới em mới đáp lại lời chúc này chị nhé!

      Xóa
  10. Chị Thanh Minh là người phụ nữ lớn tuổi mà thơ rất chuẩn. Phần lớn chị làm Thơ Đường. Xuân Sơn phát hiện những bài thơ này của chị mà bình, phải nói đáng phục lắm lắm!
    Lâu rồi mới mò vô trang đó em ah!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. XS cám ơn chị. có lẽ vì em vốn hay Lục Tặc chị ạ!

      Xóa
  11. Trả lời
    1. XS cám ơn lời khen ưu ái của anh .Chúc anh chị vui khỏe hạnh phúc nhé

      Xóa
  12. Vừa tinh tế vừa sắc sảo. Nếu như không có lời bình soi rọi thì chắc lão chẳng thấy mô tê gì trong bài thơ dấm dẳng , cụt ngủn ấy !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. XS cám ơn Lão đã ưu ái Khen tặng ạ!
      Nhưng sao Lão lại gọi là Dấm dẳng...đã đành là cụt ngủn

      Xóa